“Oude” Symbolen in de gevangenis zijn hot.

In de periode dat ik als geestelijk verzorger in de gevangenis werk is mij opgevallen hoe belangrijk “oude” en in het “vrije leven”schijnbaar stoffige symbolen, zoals een rozenkrans en een bidprentje, belangrijk zijn en houvast geven. Veel gedetineerden vragen om een rozenkrans of een bidprentje.

En dan maakt het niet uit of het Nederlandse dan wel buitenlandse gedetineerden zijn. Soms lijkt het een “hype”, een modetrend, maar dat is het niet. Voor velen is het een houvast, een uiting van een diepgeworteld geloof dat niet goed onder woorden gebracht kan worden.

Tijdens mijn afstuderen, lang geleden, heb ik onderzoek gedaan naar het gebruik van traditionele religieuze symbolen in de commercie. Waarom wil men tegenwoordig een Heilig Hartbeeld of een Mariabeeld in huis, verkocht bij verschillende warenhuizen? De uitkomst van het onderzoek dat veelomvattend was, gaf aan dat veel mensen in deze multiculturele en multireligieuze samenleving op spiritueel gebied door de bomen het bos niet meer zien en teruggrijpen op oude en vertrouwde symbolen. Via die symbolen kunnen zij hun eigen geloof kanaliseren zonder daarbij vast te zitten aan een instituut.

In de gevangenis lijkt dit uitvergroot te worden. Veel gedetineerden worden teruggeworpen op zichzelf en zoeken op een of andere manier naar een vorm om aan hun spiritualiteit uiting te geven. De meesten die ik gesproken heb zijn blij met die symbolen en vragen ook vaak om een extra rozenkrans voor hun kinderen of partner, om te laten zien dat zij ook mensen zijn net als alle anderen met een fijnzinnig gevoel voor spiritualiteit, naast dat “harde en criminele imago” dat zij hebben.

Voor velen zijn deze devotionalia die daar worden aangeboden lelijk en uit de tijd, maar onderschat de uitwerking in de bajes niet. “God op cel” geeft aan dat de heiligheid intenser beleefd wordt wanneer al het andere - auto, huis, kleding - wegvallen. In de opengeslagen Bijbel, het kleine kruis of een icoon wordt de kracht van God en uitzicht op hoop een houvast om weer even door te kunnen.